شمایل بختک
امیر فرض اللهی
سعید روستایی بعد از فیلم غافلگیرکننده‌اش «ابد و یک روز» که در سینمای ایران جریان به پا کرد، به سراغ موضوعی قابل تأمل رفته است. او در «متری شش‌ونیم» یک سرگرد آگاهی را نشان می‌دهد که معادلی واقعی دارد؛ مرحوم سرهنگ بختکی. پلیسی که پیمان معادی نقش‌آفرینی کرده است کمی شبیه به اوست. پیمان معادی گویا قرار است حتی در نقش‌های خشن هم شمرده سخن بگوید و لحن و ریتم بازی متناسب با شخصیت خشن و جدی سرگرد، تفاوتی با نقش‌آفرینی‌هایش در سایر شخصیت‌ها در سینمای ایران نداشته باشد. با همه این احوال سعید روستایی در این اثر باوجود ایراداتی که دارد، یک گام به پیش رفته؛ جغرافیای ذهنی‌اش به نسبت فیلم قبلی وسیع‌تر شده و به لحاظ کارکرد اجتماعی، فیلم جدیدش دغدغه‌مندتر است. نمایش فراوان کثرت معتادان و معضل اعتیاد در فیلم مزبور مجوزی برای خشونت سرگرد آگاهی و همراهی و همدلی مخاطب برای هم‌ذات پنداری با اوست. صدالبته شلوغی بیش از حد این اثر یکی ازآفات این فیلم است و فیلمساز می‌توانست در درامی متمرکزتر عاری از این کثرت، اثری موثرتر بسازد. اما درعین‌حال قصه‌ی دو وجهی سرگرد وقاچاقچی عمده که ظرف چهارسال به ثروتی چند صد میلیاردی می‌رسد و پیشنهادهای مالی عجیب غریبش به سرگرد برای رهایی از محاکمه، تابوشکنی قابل توجهی در سینمای ایران دارد؛ نمایش و پردازش شخصیت خشن و بسیار جدی پلیس آگاهی برای ریشه‌کن‌کردن معضل اعتیاد.
چشم اسفندیار اثر جدید روستایی در چند نقطه متمرکز است: ۱-شلوغی بیش از حد فیلم که می‌توانست نباشد و فیلم با درامی متمرکزتر، موثرتر عمل کند حتا اگر فیلمساز بخواهد این همه معتاد را نتیجه یک شبه پول دار شدن قاچاقچی های عمده بنامد ۲-خرده قصه‌های این فیلم آنچنان فراوان است که به خطوط دوگانه اثر ضربه می‌زند و قصه پلیس خشن و قاچاقچی عمده که در پی نابودکردن جماعتی کثیر و آبادکردن خانواده خویش است را به قهقرا می‌برد. نوید محمدزاده در ایفای نقش این ضدقهرمان اما موفق‌تر از معادی عمل می‌کند. پردازش درست شخصیت او توسط روستایی و اینکه می‌خواهد شرایطی فراهم کند تا پدر و مادر خواهران و بردارانش در موقعیتی زندگی کنند که از معضلات زندگی در جنوب شهر در امان باشند، اوج هنرنمایی روستایی در این فیلم است که شکل گرفته است و نام فیلم نیز براساس این جغرافیای ذهنی بنا شده است. این تفاوت عمده سعید روستایی در دومین ساخته‌اش به نسبت اثر قبلی‌اش است که وسیع‌تر شده و عمیق‌تر و دغدغه‌مندتر است. ۳- هم به لحاظ حقوقی و هم باور مخاطب، بازداشت سرگرد، توسط قاضی بواسطه اتهام واهی و عاری از استدلال قاچاقچی عمده در دادگاه پس از اینکه در طول مسیر منتهی به دادگاه پیشنهاد مالی‌اش توسط سرگرد رد می‌شود صحیح نیست. به دیگر سخن محاکمه یک افسر درجه‌دار نظامی در اختیار قاضی دادگاه معمولی نیست و دادسرای نظامی این اختیار و قدرت را دارد. پس بازداشت او توسط قاضی دادگاه عمومی و تلاش سرگرد برای آورده‌شدن فیلم کشف شش یا هشت کیلو مخدر از خانه قاچاقچی عمده، تلاش واهی سعید روستایی برای ایجاد هیجان کاذب در فیلم است که از باور مخاطب پس می‌زند و حتی به لحاظ حقوقی صحیح نیست. این بزرگترین پاشنه آشیل این اثر سعید روستایی است.
در مجموع «متری شش‌ونیم» اثری درخور تامل و برخلاف نظر برخی از همکاران به رغم نگارنده گامی به پیش در کارنامه فیلمسازی سعید روستایی است که اگر اشکالات وارد شده را نداشت می‌توانست درقامت یک شاهکار در سینمای ایران جلوه‌گری کند .فروش فیلم البته ضعف های ساختاری این اثر خوش ساخت را در وادی فیلمنامه جبران نمی کند و سعید روستایی هرگز نباید در توهم این استقبال فرو رود همانگونه که بسیاری منتظر بودند بعداز ابد و یک روز او اثری ضعیف بسازد و او را یک اتفاق یکدفعه ای بنامند اما چنین نشد.
