نقد واره ای بی مقدمه ،بر “بی همه چیز” /محمد حسین آسایش

فیلمی تازه امیر قرایی که اقتباس و برداشتی آزاد از نمایشنامه “ملاقات با بانوی سالخورده نوشته “فردریش دورنمات “بوده که درواقع ورژن ایرانیزه نمایشنامه معروف “فردریش دورنمات “به شمار می آید به مدد فیلمنامه خوب و پرداختی حرفه ای رنگ و بوی کاملا بومی و ایرانی یافته و محور اصلی قصه ماجرای خان زاده ای تحت عنوان ” امیر ” هست که تحت شرایطی به دختر کدخدای یک روستا تجاوز کرده و موجب می شود برای فرار از ننگ بدنامی در فضای بسته روستا از آن خارج شده ودر گریزکاهی تحت عنوان “شهر ” پناه گزیند ..با تاکید بر اینکه فیلمساز به لحاظ زمانی دوران قبل از انقلاب را محور سوژه خود قرار داده است .
دختر که بمرور زمان به موقعیت اجتماعی در خور تامل وقابل احترامی دست یافته بعد از سالها به رو ستا باز می گردد تا از متجاوز انتقام بگیرید و در مجموعه ای از ماجراها که در پیشبرد قصه محوری تاثیرگذار است باترفندهایی خاص “امیر” را که با پنهان سازی گذشته مسئله دار خود را نزد مردم ساده دل روستا پنهان سازد و در روستا نیز از پایگاه اجتماعی در خور تامل و درعین حال محبوبیت فریبنده ای بهره مند گردد .را باترفندهایی خاص به دام انداخته وبا کمک اهالی روستا و برخی صاحب نفوذان به پای چوبه دار بکشاند درست در سکانس اختتامیه فیلم که تماشگر احساس میکند شاکی از رنجی که در گذشته بر او هموار گردیده ،گذشت و با عبور از آن متهم را بخشیده و امیر از مرگ نجات می یابد .با دخالت زیرمجموعه ها عاقبت امیر از دار آویخته شده وتماشاگرانی که معمولا دوماجرای متفاوت را در گره گشایی های داستانی حدس نمی زنند ،غافلگیر می شوند …
فیلم بجای آنکه متکی بر ماجراهای بیرونی و اکشن وری اکشن های بیرونی متکی باشد بر تنش های درونی و آنچه در درون آدم ها رخ میدهد ،اتکا دارد .و همین تنش های درونی و عاطفی جایگزین هیجاناتی می گردد که مخاطب در عرصه بیرونی دنبال می کند و از قضا تاثیری بمراتب قوی تر دارد …
پرویز پرستویی و هدیه تهرانی بعنوان دو کاراکتر و پرسناژفیلم از ارائه یک بازی حسی و بیرونی بدون مبالغه بخوبی بر می آیند . وباتوجه به اینکه پرستویی معمولا در نقش های پرتحرک بیرونی خوب درخشیده ،در ارائه یک نقش درونی تسلط خوبی از خود نشان میدهد .هدیه تهرانی با ایفای نقش لیلی نظریان در فیلم بمراتب قوی تراز همه بازیگران ظاهر شده و در نقش خود که مستلزم به سطح آوردن رخدادهای درونی هست مهارت بی نظیر و تحسین برانگیزی از خود نشان میدهد . به گونه ای که نه در کلوزآپ حتی در مدیوم شات ها نیز حس و حال درونی خود را بدون استفاده زیاد از اعضای صورت و اصطلاحا میمیک آشکار سازد و نوع و جنس نگاه بخوبی حس وحال درونیش رابدون اغراق منتقل می سازد …
معدودی از منتقدان براین عقیده اند که فیلم کوشیده صاحبان قدرت ها و منزلت های اجتماعی را از تقصیر مبرا ساخته و انگشت اتهام خود را متوجه مردم و عوم الناس سازد .بدون تردید دربسیاری از رخدادهای اجتماعی بد و خوب مردم بعنوان نقش اصلی و تعیین کننده را برعهده دارند .ولی دراین میان نقش برخی از صاحبان قدرت ونوچه های جاه طلب آنها را که حتی اگر با ولی نعمت های خود هم رای نباشند .بخاطر روحیه جاه طلبانه خود بر ای حاشیه نشینی پیرامون قدرتمداران سعی می کنند از مواهب و مزایای قدرت بهرمند گردند در توسل به نوعی دماگوژی و عوام فریبی در تسخیر افکارعمومی و اذهان مردم را نمی توان نادیده گرفت ..
درپایان اینکه بسیاری از منتقدان انتظار داشتند سرکارخانم هدیه تهرانی بازیگر شریف ،بی ادعا و درعین حال بی حاشیه سینمای ایران در فهرست کاندیدای بهترین بازیگر نقش اول زن قرار گیرند .ولی بااحترام به نظر داوران و بر آگاهی بر این نکته که دربرآورد نهایی هر هیئت داوری در انتخاب ها تجلی می یابد .کاندیدنشدن ایشان از ارزش های پنهان و آشکار این هنرمند توانمندوقابل احترام سینمای ایران چیزی کم نمی سازد …
بسیاری از مفاهیم آشکار و مستتر در فیلم از اهمیتی برخوردارند که هرکدام آنها جدا از یکدیگر و درارتباط با یکدیگر قابل بحث و معناشکافی بود .ولی از آنجا که امروز نگارش مطالب بلند خارج از حوصله های عموم است از اطاله کلام پرهیز می نماییم ….
#سینما #هدیه_تهرانی #پرویز_پرستویی #بی_همه_چیز